Waarom vergt creativiteit eigenlijk moed?
Je hebt Matisse's uitspraak ‘creativity takes courage’ waarschijnlijk pakweg 56.279 keer gezien op Instagram, Pinterest, op handlettered krijtborden en elders. Waarom blijft dit citaat zo hangen? En wat voor invloed heeft dit op de manier waarop je mijlpaalcontent kunt ontwikkelen? En wat hebben performance art (toespraken houden, en andere optredens) en de griezelige rellen die je nu in het land ziet hier mee te maken? Een deep dive.
Er is moed voor nodig om tijdens het creëren door het proces van voelen te gaan. Omdat het creëren van iets dat ertoe doet bijna altijd op de één of andere manier een beetje pijn doet. Het kan zijn dat het opdoen en eigen maken van kennis en vaardigheden veel moeite kostte. Het kan zijn dat je iets enorm engs of aangrijpends hebt meegemaakt dat je essentiële levenslessen heeft bijgebracht. Het kan zijn dat een onderzoekstraject belachelijk tijdrovend was en dat het jaren kostte om het terug te brengen tot de pure, knapperige essentie. Wat je maakt, is niet per definitie waardevol omdat het proces van creëren een tijdje pijn doet als je eraan werkt.
Het is waardevol omdat je dapper genoeg bent om je tijdelijk extra ongemakkelijk te voelen, terwijl je waarde creëert voor het grotere goed, zonder dat je enige garantie hebt op een geweldige uitkomst. En dat je je ook minder hecht aan wat men ervan vindt. Dat je daar wat meer los van komt.Dáárom vergt creativiteit moed. Het neemt je als maker mee door de loopgraven van ongemak. Je voelt en maakt, om de mensen voor wie je creëert te ontroeren, te confronteren, te verrassen of te veranderen. Het is niet alléén het het eindproduct. Het is niet alleen je kennis of het ambacht. Het is de moed.
De aanleiding om iets te creëren voor de maker is omdat het voor diegene noodzakelijk, onafwendbaar is. Iets veranderde, ontroerde, schokte de schrijver, de content creator, de designer, de documentairemaker, de communicator, de schilder, de spreker...diep. De maker die het proces heeft geleefd.
Dit is waarom (de meeste) TEDx-sprekers op die rode stip op dat podium mogen staan. Het is niet alleen hun krachtige boodschap. Het is omdat ze de aanlelding van hun verhaal, dus het traject dat hen het inzicht verschaf om te komen tot hun baanrekende verhaal, diep doorleefden. De reis van het creëren van iets dat ertoe doet, zoals een levensreddende uitvinding, of iets dat inzicht geeft in complexe systemen, zoals Hans Rosling deed met zijn onvergetelijke lezing over visuele weergave van complexe data. Of omdat zij je iets meegeven aan de hand van een diepe ervaring, en omdat zij het levende bewijs zijn van een sleutelprincipe dat misschien wel universeel blijkt.
Toespraken streven ernaar, en ademen dit.
“I have a dream.” Het horen van deze toespraak schetst een beeld van de diepste wensen en ambities van MLK voor zijn land. Verbeelding, geloof en vastberadenheid om gelijke rechten te bereiken. Je ziet het voor je, en je voelt iets, als je het hoort. Je begint te geloven dat de droom werkelijkheid kan worden, MITS je geïnspireerde actie onderneemt. Hierdoor voel je je krachtiger. Alles voor een betere toekomst.
“Yes we can.” De toespraak van Obama, schetst het beeld van wat mogelijk is. Je gaat het geloven., het maakt je sterker, het bouwt je op, samen met je community. Je wordt vastberaden het te verwezenlijken, samen. Je ziet het voor je, en je voelt het. En het zorgt ervoor dat je wilt handelen. Voor een betere toekomst.
“For there is always light, if only we're brave enough to see it. If only we're brave enough to be it.” De toespraak van Amanda Gorman tijdens de inauguratieceremonie van president Biden raakte hart en ziel van talloze mensen. Haar boodschap resoneert over de hele wereld, en terecht. Want de wereld staat nogal op z’n kop, en wegkijken is geen optie. We moeten er ook brave in zijn. Moedig. Dapper.
In het licht van de turbulente gebeurtenissen van deze tijd (bijvoorbeeld de rellen in Washington D.C. rond de verkiezingen, en het geweld in Nederland rond de coronamaatregelen):
Het verschil tussen rellen en performancekunst ligt in de vruchtbaarheid van de vernietiging. Dit klinkt heel raar, ik weet het. Maar bedenk eens: wat groeit er uit, meer vernietiging, pijn en lijden, of inzicht, een nieuw pad, kans, groei? In de woorden en de acties die je kiest om het resultaat van je acties te definiëren, ligt de morele waarde van de resultaten van je daden.
Ik heb hiervoor een checklist met één punt voor je. Om de morele waarde van een prestatieactie te beoordelen:
Komt je actie in de eerste plaats je eigen belang ten goede, of draagt het bij aan het grotere goed?
Focussen op slechts het eigen belang is geen Kunst. En het is niet waardevol voor anderen. Maar bewust wél focussen op het grotere goed, terwijl je creëert, is wél Kunst. Dit draagt bij aan het leven van andere mensen, op welke wijze dan ook.
Heeft je iets met een reden gebroken of vernietigd, en had dit een waardevolle kern, waarop anderen konden voortbouwen zodra het weer groeit? Zo ja: super. Zo niet: wat akelig, voor jezelf en voor anderen.
Hier is wat bewijs:
Covid-relschoppers gaan destructieve te werk door andermans spullen in de fik te steken, te vernietigen, zondat dat er iets positiefs in de kern zit. Daarbij besmetten ze mogelijk mederelschoppers met het coronavirus, wat ook weer kan betekenen dat zij mensen die niet hebben gedemonstreerd, ook weer kunnen infecteren met het akelige virus. Omdat ze zelf mentaal niet kunnen omgaan met de impact die veiligheidsmaatregelen hebben op hun eigen comfortabele leven. Of misschien zijn ze gewoon boos in het algemeen.
Maar als je kijkt naar kunstenaar Banksy bijvoorbeeld: hij sprayt zijn kunst met confronterende beelden ook in de publieke ruimte. En zijn beelden en boodschap resoneren overal ter wereld. Wordt op enorme waarde geschat. En gerespecteerd. Blijkbaar voelt hij de behoefte om zijn sentiment en inzicht over een maatschappelijk vraagstuk te uiten, zodat anderen de manier waarop zij denken, voelen en handelen kunnen veranderen. Overigens gaat ook in Nederland het werk van Banksy voor tonnen onder de veilinghamer. Maar dat terzijde.
Een tarwekorrel moet breken om zijn pit vrij te geven, waaruit vervolgens nieuwe gewassen kunnen groeien, en velden vol oogst. Maar een kankercel deelt zich om zich te vermenigvuldigen, om uiteindelijk de gastheer te doden, als de woekering niet wordt gestopt. Groei versus woekering.
Egoïsme vernietigt zonder enige reden, behalve dan het uiten van individuele pijn en woede. Kunst vernietigt en herbouwt op nieuwe wijze, om een vruchtbaar zaadje te laten griepen, zodat je als kijker gaat voelen, begrijpen en kan laten groeien wat voor velen een zinvolle verandering kan betekenen.
Laten we even overschakelen naar je eigen communicatieve kunst of geschreven inhoud.
Wat is de vruchtbare voedingsbodem voor (de boodschap en het ontwerp van) jouw mijlpaalconten? Is dit een mijlpaal van iets dat je bedrijf heeft bereikt, waar jij in de eerste plaats van profiteert? Of is het een mijlpaal die met name anderen ontroert, raakt, confronteert, blij maakt, of zelfs verandert? Waar jij dan in de slipstream weer van profiteert?
Knagende gewetensvraag voor sommigen. Het is oké als dit proces een klein beetje prikt. Zolang de kern van wat je creëert maar iets vruchtbaars, moois en potentieel transformationeel bevat. Voor het grotere geheel.
Het creëren van mijlpaalcontent is zoveel meer dan het bedenken van knapperige krantenkoppen. Het is een proces en het is het waard. Als je een droom hebt. Want YES, WE CAN. IF YOU HAVE A DREAM. AND IF YOU’RE BRAVE ENOUGH TO BE IT.
Wat denk jij? Herken je dat je dapper moet zijn en soms in een heel oncomrtabele positie zit, als je content of creatieve projecten maakt die er werkelijk toe doen?
Er zijn nog 2 plaatsjes beschikbaar voor mijn MIJLPAALCONTENT-workshop: https://www.jojanneke.me/mijlpaalcontent
