'Eigen Onderwerp' - waar alles begon
Toen ik tien jaar was, meldde onze onderwijzer Hans van Vliet dat we een nieuw vak zouden krijgen: Eigen Onderwerp. Iedere donderdagmiddag, de hele middag, zouden we individueel werken aan één onderwerp waar we interesse in hadden. Het maakte niet uit welk onderwerp het was. Als je er maar enige mate van interesse in had, en er bronnen waren waar je uit zou kunnen putten. En je eigen visie op dat onderwerp ontwikkelde, en het geheel waardevol te maken voor de lezer. Ik vond het geweldig. Het leukste vak ooit. Zo leuk, dat ik het nog iedere dag doe. Het legde de basis voor alles wat ik professioneel heb ontwikkeld. Alles.
Alle bronnen verzamelen
Meneer Van Vliet stimuleerde ons om alle mogelijke informatiebronnen te raadplegen. Uiteraard het pre-Google documentatiecentrum (zie die boekjes. Fantastic!), en we graasden de lokale bibliotheek leeg. We spraken met mensen die Er Iets Over Konden Weten, belden experts op. Lazen tijdschriften die Er Mee Te Maken Hadden. Waar je ook je info maar vandaan kon halen, alles was geoorloofd. Ik nam af en toe videobanden mee naar school als ik dacht dat het nuttig was. Uiteraard werd ik daarmee tot nerd bestempeld, maar hey. Voordat ik een beugel en contactlenzen had was het imago sowieso vrij kansloos. Enfin, bronnen. Veel.
Wie deze boekjes herkent, hand opsteken!
Bouwsteenwoorden: Invoermechanisme! Werkgeheugen! En zo!
Bouwsteenwoorden
Uit alle bronnen onderstreepten we de ‘bouwsteenwoorden’, en schreven op basis hiervan een nieuw verhaal. Met onze visie erop. We gaven het vorm op de manier die we zelf tof vonden. We voegden dus zelf ook bouwsteenwoorden toe aan de bronnen die we hadden gevonden.
Acht, negen tien, wie niet weg is…
Halloooo, met je basisschoolrapport. Ja I know, bloody show off. En over Cijferen en Rekenen Allerlei, hè. Wat kon mij het nou schelen via welk tankstation Pietje reed, en of hij nu via Tytjerksteradeel en Amersfoort over provinciale wegen reed met drie wielen en een halve tankdop. I didn’t care one bit of Pietje naar de praatpaal moest lopen en hoeveel hectometerpalen dat dan was. Waarschijnlijk had hij zitten mansplainen tegen zijn vriendin en was die allang blij dat ze de cassette van Roberto Jacketti & The Scooters kon luisteren zonder gezeur in de stoel naast haar. Als ze me nu hadden gevraagd of hij bij de praatpaal ook in andere talen om hulp had kunnen vragen, ja, dan waren we in business. Maar nee. Een 6 dus.
Omdat ik Eigen Onderwerp het gaafst vond van ALLES, had ik er veel plezier in. Vooral in de vaardigheid om Alles in De Wereld Te Kunnen Uitzoeken. In a way was het maar goed dat Google nog niet bestond. Ik denk niet dat ik anders ooit nog buiten was geweest, like, ever. Mijn Eigen Onderwerpthema’s waren onder andere Rembrandt, Anne Frank, de Februaristaking van 1941, Willem van Oranje, Toetanchamon, Beethoven, en een rits aan nerd topics. Computers. De filmstudio. Wolkenkrabbers. Tokyo. De haven. En ik maakte krantjes in de klas. Voor de lol. En nam ingesproken stukjes tekst op op cassettebandjes. Ook voor de lol. Ik mocht het in ieder geval helemaal zelf uitzoeken, en dat vond ik het leukst. Apenkooien, maar dan niet in een gymzaal.
Al die topics waren vooral nice to know info. Na een tijdje werd het in mijn leven need to know info. Daar was niets nice aan.
Hoe Eigen Onderwerp mijn leven redde
Fast forward vijf jaar. Ik was vijftien, had op mijn veertiende mijn ouders verloren, stond er met mijn zus alleen voor - wat best wel een ramp was - en moest op de een of andere manier functioneren in de wereld. Naar school gaan, de huur zien te betalen (waarvan, geen idee), me sociaal ontwikkelen en uitzoeken hoe ik de rest van mijn leven zou moeten invullen. Want ik had werkelijk geen idee.
Er waren eigenlijk bar weinig bouwsteenwoorden over. Ouders, familie…nauwelijks. Toekomstdromen, idem. Want wat kun je worden als je je wortels kwijt bent? Mijn moeder had altijd gezegd: “Jojanneke, je kan alles worden wat je wil met dat verstand. Dierenarts, schrijver, kijk maar.” Maar mijn moeder was er niet meer. Eigenlijk was ze er al een paar jaar niet meer. Maar dat terzijde. Waar haal je het dan vandaan? Uit jezelf. Maar hoe dan?
Ik moest dus een manier vinden om mijn leven als project te zien. Wat waren de bronnen? Mijn beste vriendin en haar ouders. De spullen op mijn kamer, de kleding aan mijn lijf. Mijn school. De vioollessen die ik al niet meer volgde. Dat was het zo ongeveer wel. Oh ja, en een vaag plan om journalist te worden. Of architect. Of ontwerper. Of zo.
Nu bleek dat Eigen Onderwerp me niet alleen geleerd had om werkstukken maken, maar ook om mijn eigen leven te bekijken als project. Als werkstuk. Dus ik begon na te denken over mijn visie. Wat zou er gebeuren als ik bleef waar ik was? Wat kon er gebeuren als ik mijn knapzak zou pakken? Wat had ik ervoor nodig om het de moeite waard te maken? Om veilig te blijven? Om nieuwe mensen te ontmoeten? Om me te bevrijden uit een situatie waar ik niets positiefs in kon zien? Om een nieuwe realiteit te krijgen?
Alles opnieuw. Een nieuwe thuissituatie. Een nieuwe school. Nieuwe klasgenoten. Een nieuwe stad. Een nieuwe alles. Mocht ook tweedehands, als het maar voor mij nieuw was. En oh ja, die beugel moest eruit en de lenzen moesten erin. Want nieuw begin. Ik vertrok naar Delft. Nieuwe school, nieuwe mensen, nieuwe leraren, nieuwe stad, nieuwe sociale regels, nieuwe verwachtingen, nieuwe thuissituatie (al was het maar voor 8 maanden, het was IETS). Het werkstuk was klaar: ik had bedacht wat de situatie was, had het documentatiecentrum van mijn leven geraadpleegd, had een korte termijnplan gemaakt, had het uitgevoerd. Ik was er niet trots op. Ik was er bang voor. Maar hey.
Hoe Eigen Onderwerp mijn bedrijf bouwde
En angst bleek prima samen te gaan met nieuwe beslissingen. Wel bang zijn, maar toch doen. Zonder te weten wat de uitkomst was. Niet omdat ik zo stoer of moedig was, maar omdat ik wist dat als ik niets zou doen, het allemaal niet meer zou hoeven voor mij. Ja, dat klinkt dramatisch, en ja, dat was het ook.
Long story short: eindexamen gedaan, gaan werken, burn-out geraakt, opgekrabbeld, ondernemer geworden, 13 jaar de boer op, dingen gemaakt, dingen verloren, weer dingen gemaakt, en hup, je bent 43.
Als kind MOEST ik het zelf uitzoeken. Dat was allemaal NIET voor de lol. En als volwassene MOCHT ik het zelf uitzoeken. Toen werd het weer leuk. Mijn credo, tot op de dag van vandaag: “Ik ben er nu tóch.”
Dat is een gigantisch verschil. Dit was me mogelijk niet gelukt als Hans van Vliet me niet had geleerd om Eigen Onderwerp tot een kunst te verheffen. Tijdens mijn tijd op de kunstacademie kon ik daardoor als een malle concept ontwikkelen. En opleveren. Later, als ontwerper, branding voor organisaties ontwikkelen. Toen als communicatieadviseur knagende vragen stellen en oplossingen vinden voor van alles en nog wat. En toen maakte ik tientallen Eigen Onderwerpen in de vorm van online courses. Die werden de basis van mijn bedrijf.
Tegenwoordig, nog iedere dag, maak ik nog steeds krantjes (blog, Twitter, socials). Verzamel ik bouwsteenwoorden (net zoals jij trouwens). Ontwikkel mijn visie (discussie, onderzoek, publicatie). Deel deze met anderen (online en op een podium). Geef waarde met informatie voor mensen die er behoefte aan hebben en er beter hun vak door kunnen uitoefenen (online courses, keynotes, and what have you). Maak bandjes met luisterprogramma’s (van 2004 tot 2010 vlogs als Schaatsreporter, later podcasts en video livestreaming). Verhaaltjes vertellen en werkstukken maken waar iemand iets aan heeft.
Er is dus in essentie volstrekt niets veranderd. En zonder onderwijzer Hans van Vliet had dit proces - en mijn leven - er heel anders uit gezien. On that same note: ik heb eigenlijk nooit meer iets anders gedaan. Alles wat ik deed in mijn loopbaan was ‘eigen onderwerp inspired’. Bloggen, Schaatsreporter blogs en vlogs, online courses, TEDx, alles.
Tegenwoordig leer ik professionals ‘Eigen Onderwerp voor professionals’. The Creative Achiever Method leert je unieke ideeën te ontwikkelen die zich onderscheiden van de rest. Onderzoeken en experimenteren met alle bronnen die je kunt verzinnen, en eigen inzicht, nieuwe, lateraal gelegde verbanden. En dat idee wordt ontwikkeld in rap tempo. Alles op basis van behoefte. Want ieders schoorsteen mág roken. Je voelt ‘m al: innovatie voldoet volledig aan deze ontwikkeling. Het is in de basis hetzelfde.
Veerkracht - wat daar heb ik het in essentie over - blijkt anders te VOELEN dan innovatie, maar in essentie dezelfde dynamiek te hebben. Dat vind ik prachtig en oersterk.
Het is het grootste geschenk dat ik me had kunnen wensen na een jeugd die op zijn zachtst gezegd niet paste bij de wensen die een kind doorgaans heeft. In ieder geval niet bij wat ik me had voorgesteld. Het gaf me niet mijn familiewortels terug. Maar het bracht me veerkracht, creatieve vrijheid en vindingrijkheid. Dat blijken de belangrijkste dingen te zijn in innovatie, productontwikkeling en waarde in informatie. En in professionele voldoening. Verdriet en geluk mogen hierin hand in hand gaan.
Deze vaardigheid kan ik overbrengen op wie er dan ook maar voor open staat. Ik help anderen hun versie van nieuwe toekomst te geven. Of dat nu een nieuw bedrijf, businessmodel, een boek, productinnovatie, branding, een online training, een TEDx talk, of wat dan ook is. Ik doe hetgeen dat voor mij volledig als vanzelf gaat. En zorg dat een ander een tof resultaat kan vieren. De bubbly toast ik graag mee. En iedere keer dat de glazen toasten, voel ik: dit komt uit een diep verleden, uit het talent van mensen, het is een poort naar de toekomst, en ik beleef het in het heden. Vroeger had ik niet veel mensen om mijlpalen mee te vieren. Ik ervaar het als een groot voorrecht om nu andermans mijlpalen met anderen mee te vieren. En daarmee ook de mijne.
Ik ben precies waar ik moet zijn.
Hello, life. hello, work. I’m home.