"Hoe kreeg je dat nou voor elkaar in de media?"

De afgelopen weken is het druk rondom de publicatie van mijn boek 'Zo, nu ben je wees'. Het is in nogal wat media behandeld (o.a. op Radio 1 Dit Is De Dag, de Volkskrant (coverstory katern V, zie pagina's V1, V2, V3, V4), Algemeen Dagblad (p5, nationaal en regionaal, Trouw, RTV Rijnmond (tv nieuwsitem en radio) Glamour, Flair. En er staan nog wat publicaties op stapel. Ik krijg veel vragen van auteurs hoe ik dat toch voor elkaar heb gekregen en of ik tips kan geven om hun boek in de media te krijgen. Of ik een 'checklist wil mailen'. Of ik 'een bureau heb ingehuurd en wat me dit heeft gekost'. Of ik andere boeken wil promoten. Dat soort vragen. Ik snap 't wel. In deze blogpost reageer ik - hopelijk uitgebreid genoeg - op deze vragen.

In het kort: schrijf een goed persbericht. Maar nog véél belangrijker dan dat: vertel er inhoudelijk over in sociale media. Op een manier die bij jou past. Maar wat nóg belangrijker is dan dat: het moet gewoon echt een goed verhaal zijn dat zich onderscheidt van andere verhalen. Een verhaal dat nog niet eerder verteld is. Dat inzicht biedt. Want anders is het niet meer dan oude wijn in nieuwe zakken. Of een nieuwe soort wijn (maar nog steeds wijn). In de kern moet het verhaal werkelijk authentiek en onderscheidend zijn. Daar begint alles mee. En als het verhaal echt onderscheidend genoeg is of als het iemand werkelijk raakt, dan komt het wel naar jou toe. Zoals bij mij is gebeurd. In november ben ik al geïnterviewd voor een artikel dat deze maand in Glamour staat. Omdat de journaliste me op Twitter had zien vertellen. In december benaderde Radio 1 me voor een radio-interview in januari. Niet omdat ik een persbericht had gestuurd. Wel omdat ik op Twitter en Facebook had verteld over het onderwerp en over de totstandkoming van het boek. De journalist van de Volkskrant had me tijdens een autorit op Radio 1 gehoord en was geraakt. Nam vervolgens contact met me op, wat leidde tot een prettig, open gesprek. Vond ik fijn. Met een mooi artikel, waar ik me helemaal in kan vinden, als resultaat. Ik probeer anderen deelgenoot te maken van het verhaal, hen mee te nemen in mijn belevingswereld (en toegegeven: dat ik met best een aardige groep mensen converseer op Twitter heeft vast een beetje geholpen). En ja, ik schreef een social media release (een persbericht gekoppeld aan sociale media en met video erin geïntegreerd. Een video waarin ik vertel over het waaróm van het boek). En het Algemeen Dagblad en RTV Rijnmond reageerden daar vlot op. En ik nodigde dierbaren uit om de lancering van het boek met mij te vieren. Met goede verhalen van Daan Westerink, Nico Haasbroek en mezelf. En de rest kwam helemaal vanzelf. Er was ook een journaliste die aanvankelijk heel enthousiast over het boek was, maar vervolgens afhaakte. En dat is ook prima. En met het verhaal is het uiteindelijk toch goed gekomen: het wordt verspreid en gelezen, al is het dan niet via die journaliste. Uiteindelijk is er altijd sprake van natuurlijke selectie. Als iemand het boeit: super. Zo niet: ik dwing niemand. Maar mijn poging mensen en verhalen te verbinden blijkt vooralsnog gelukt. Die verbinding op de inhoud. Daar ging het om. Daar gáát het om. En daar blijft het om gaan.

Mijn vader was een for-mi-da-be-le verhalenverteller. Zijn verhalen konden mensen urenlang boeien. Hij schreef de meest creatieve Sinterklaasgedichten. Vertelde moppen die dan misschien wat lang duurden (oh, dáár heb ik dat van... #beetjelangvanstof, 't is maar goed dat Twitter maar 140 tekens toestaat), maar die dan wel weer een spannende clou hadden. Maakte grappen waar men het niet verwachtte, raakte wanneer mensen eigenlijk een grap verwachtten. Hij nam hen mee in zijn belevingswereld. En dat is precies wat ik probeer te doen in mijn leven en werk. Of het nu over een boekpublicatie, een online strategie, een column, een in real life workshop of een presentatie gaat. Omdat het vertellen van verhalen krachtiger is dan een checklist. Zo'n afvinklijst is dan wel weer handig als je eenmaal het verhaal hebt gehoord. Maar iedere 'media-checklist' zal anders zijn. Niet ieder medium is geschikt voor jouw boodschap. En soms vinden heel andere mensen dan jij eigenlijk voor ogen had of bedacht had, jouw boodschap interessant. Prima toch? Steek je nog eens iets van op. Mijn vader had trouwens geen checklists, voor zover ik weet. Had 'ie ook niet nodig. De verhalen deugden toch wel.

Storytelling
Ik geloof in de kracht van storytelling. Dat was ooit de kracht van Schaatsreporter.nl, mijn blog over langebaanschaatsen die ik zeven jaar lang bijhield. Vrijwel iedere dag, zomer en winter. Mijn schaatspassie doofde toch niet uit; en waar je hart van vol is, loopt je pen van over. Precies datzelfde gevoel heb ik bij mijn boek 'Zo, nu ben je wees'. Tijdens het schrijven, en nog. Het onderwerp (opgroeien als weeskind in Nederland) staat ontzettend dicht bij mezelf. In het boek staan namelijk situaties beschreven die ik zelf heb meegemaakt. Het is autobiografisch. Ik heb ze voorzien van handreikingen die omstanders van weeskinderen (en halfwezen en jongeren die om wat voor reden dan ook in een kwetsbare situatie zitten) kunnen helpen om beter om te leren gaan met de omstandigheden van het weeskind. Beter voor zichzelf, beter voor de jongere in kwestie. Niet dat ik De Wijsheid in pacht heb. Wel heb ik zelf in de situatie gezeten. In beide situaties, inmiddels. Ik kan hierin alleen maar doen wat ik van nature doe: communiceren, vertellen, verbinden, kennis verspreiden, creatieve oplossingen vinden en aanreiken. Dat doe ik met het boek. Dat doe ik op Twitter. Dat doe ik op Facebook. Dat doe ik met het nieuwe platform WeesWijzer.nu dat dit voorjaar live gaat (pin me niet vast op een datum, het is namelijk nogal wat werk, zo naast alle normale werkzaamheden in mijn bedrijf).

"Waarom jij dan wel?"
Kreeg ook de opmerking "Ja maar ik Twitter en Facebook en blog ook, en bij mij werkte het minder, hoe kan dat dan? Heb je een bureau ingehuurd of zo? Want anders was het je nooit zo gelukt". Nee, heb geen bureau ingehuurd. Ik leid namelijk zelf mensen op als online communicatieadviseurs in mijn Leergang Online Communicatie & Social Media (binnenkort 'n nieuwe tussenklas). Niet dat ik niet iets van een ander bureau zou kunnen leren hoor. Daar niet van. Maar wat je zelf kan en waar je je zelf goed bij voelt IS toch gewoon het prettigst voor je op dat moment. Dat het bij sommige anderen minder goed werkt, kan verschillende oorzaken hebben. Activiteit in social media is in principe altijd maatwerk. Is afhankelijk van je verhaal. Van je online vrienden. Van hun interesses. Van het moment. Standaardformules werken in mijn perceptie niet. Je kunt wel met hagel schieten en kijken of er iets blijft hangen. Tuurlijk. Maar oorspronkelijkheid in wie je bent en wat je doet is uiteindelijk toch 'the way to go'. Doe je dat niet, hebben mensen dat echt wel door. Ik denk dat het een samenloop van omstandigheden is. Timing, people, topic, conversation.

Social media acties, kaf en koren
"Heb je eigenlijk wel nagedacht over een 'like-op-Facebook-en-win-mijn-boek'-actie?" Die vraag kreeg ik deze week. Ik heb helemaal geen zin in een 'like-op-Facebook-en-win-mijn-boek'-actie. Want dat vind ik eerlijk gezegd niet echt creatief, en het komt wat geforceerd op me over. Waarom zou ik mijn verhaal verloten? Op basis van een 'like'? Wat zégt dat nou? De ene 'like' is de andere niet. En ik heb het al zo vaak gezien. 'Like en win dit-of-dat'. Of het nu over vakanties, laptops, boeken of wat dan ook gaat. Volgens mij is het veel leuker om te vertellen waaróm die vakantie zo tof is. Waaróm die laptop zo geniaal is. Waaróm dat boek zo interessant is. Ik ga bijvoorbeeld niet naar Verweggistan omdat ik er voor 299 euro naartoe zou kunnen, maar omdat er bijvoorbeeld bizarre gebouwen, absurd mooie natuurverschijnselen, prachtige stranden en obscure marktjes zijn. En of iemand dat wel of niet wil 'liken', moet 'ie zelf weten. Mijn boek hoeft niemand te 'liken' op Facebook. Wel hoor ik graag wat men ervan vindt. En dat zeggen mensen dus. Heb ik meer aan. De lezer ook. Ik verbind me met hen en doe dat met een warm hart. Andersom geldt ook: als ik iets tegenkom (vakantie, laptop, boek) dat me aanspreekt en waarvan ik denk: wauw, wat een goed verhaal!, dan deel ik ook op mijn beurt ook vanzelf. Goede verhalen drijven boven.

Kortom: get the word out, share your story. En verbind mensen. En het liefst een beetje creatief. Of in ieder geval oorspronkelijk. Wie weet hoort iemand je boeiende verhaal, en handelt navenant. Social wordt sociaal. Zeg maar.

Fanmail!?
Soms reageren mensen wat wonderlijk op Facebook of Twitter. Alsof ik een BN'er met ver-schrik-ke-lij-ke sterallures zou zijn. Dat ik postzakken vol fanmail krijg. Gelukkig zijn de meeste reacties positief. Hier en daar wat uitzonderingen. Laat ik hier duidelijk over zijn: iedereen zou wat mij betreft gisteren al vergeten mogen zijn dat de verhalen in het boek over mij gaan. Ja, ik heb ze geschreven. Ja, ze gaan over situaties in mijn leven. Maar de verhalen staan voor thema's waar enorme hoeveelheden jongeren in kwetsbare situaties voor komen te staan. Het verlies van onvoorwaardelijkheid. Zelfredzaamheid. Ongeloof van de buitenwereld. Afwijzing. Omgaan met praktische zaken rondom de dood. En good old classic verlies. Onder andere. Dat ik hierover geschreven heb, maakt blijkbaar dat het mensen raakt. En ik nodig mensen actief uit om op de inhoud te reageren, na lezen van het boek. Dat DOEN mensen dan dus ook. Veel. En daar ben ik dankbaar voor. Dat heeft niets te maken met fandom als in 'Oh, I read aaalllll your books and saw aaallll your movies'. Wel heeft het te maken met herkenning van mensen. Hun eigen ervaringen. Hun suggesties voor WeesWijzer. Soms spreken mensen me aan op straat. Omdat ze het verhaal deels herkennen. Of omdat ze er meer over willen weten. Of gewoon omdat ze me denken te herkennen van een reclame. Wat ik dan wel weer geestig vind. Voor wie hier niets van gelooft: lees dan vooral het hoofdstuk 'Wie denk je wel dat je bent?' in mijn boek. Gaat over mensen die geneigd zijn deze zin uit te spreken richting, nou ja, wie dan ook. Mensen die dol zijn op dat vlakke maaiveld. Een voorproefje uit dat hoofdstuk vind je HIER op Facebook. Weet je meteen wat ik van dat maaiveld vind. Jeuj. ;-) Ik heb zelf trouwens veel helden. Helden uit mijn dagelijks leven, verleden, heden, toekomst. Helden op straat. Helden in de kroeg. Helden op Twitter. Helden uit de film. Die bedank ik dan ook uitvoerig in m'n boek. Verbinding. Omdat ik zo blij met hen (en hen zo dankbaar) ben.

Succes! :-)